Konferencja „Wspólne Zarządzanie Przyrodą – partycypacyjne mapowanie terenów chronionych”
22 kwietnia 2016 r. w Małopolskim Ośrodku Doradztwa Rolniczego w Karniowicach odbyła się konferencja poświęcona wspólnemu zarządzaniu na obszarze Natura 2000 Dolinki Jurajskie PLH120005. Podczas spotkania przedstawiono i przedyskutowano rezultaty podjętych w projekcie działań oraz wyniki przeprowadzonego mapowania partycypacyjnego.
Bardzo interesujący był panel dyskusyjny z udziałem uczniów-wolontariuszy, którzy wzięli udział w projekcie. Podzielili się oni swoimi doświadczeniami z przeprowadzonego geoankietowania mieszkańców Dolinek. Wyniki ocenili oni jako użyteczne źródło wiedzy o potrzebach i oczekiwaniach mieszkańców, które władze gmin powinny brać pod uwagę podczas planowania rozwoju. Uczestnicy panelu wyrazili nadzieje, że zebrane informacje zostaną wykorzystane. Dzieląc się doświadczeniami wskazali na trudność pracy z mapą, ale również na zalety wykorzystania map do wskazania przez respondentów konkretnych miejsc o których mówili. Respondenci byli życzliwi, a często fakt, że to młodzież ankietowała i była zaangażowana powodował, że tym chętniej się wypowiadali. Część osób wahających się czy wziąć udział w badaniu przekonywały argumenty, że dzięki tej ankiecie mogą się wypowiedzieć i wpłynąć na rozwój okolicy i przyszłość obszaru. Młodzież wskazała, że dla dużej grupy respondentów ważne było to, w jakim środowisku żyją, ponieważ to wpływa na jakość ich życia – dlatego właśnie decydowali się udzielać odpowiedzi i mapować.
Podczas kolejnego panelu z udziałem zaproszonych gości i w dyskusji plenarnej wskazywano na to, że metoda mapowania partycypacyjnego jest interesująca i z dużym potencjałem do wykorzystania nie tylko w ochronie przyrody, ale także w planowaniu przestrzennym. W szczególności może ona być przydatna do diagnozowania konfliktów, natomiast w mniejszym stopniu do ich rozwiązywania. Może być użyteczna do zachęcania mieszkańców do dialogu i udziału w tworzeniu planów zadań ochronnych.
Z użyciem mapy dyskusja jest bardziej konkretna, z dodatkową perspektywą i bardziej twórcza. Często mapa pozwala uświadomić sobie skalę pewnych zmian, inwestycji, czy działań ochronnych i wskazać szerszą perspektywę – gminną czy regionalną. Korzyścią jest równie, że ankietowani mieszkańcy zaczęli się zastanawiać nad kwestiami, o które byli pytani. Poważną trudnością w projekcie, która zawsze towarzyszy tego typu inicjatywom, było zaktywizowanie ludzi (w tym przedstawicieli lokalnych mieszkańców i lokalnych władz) i zachęcenie ich do udziału. Stąd, tym bardziej istotne jest pokazanie dobrej praktyki – poinformowanie mieszkańców, jakie zebrano dane w ramach projektu
i jak one zostaną wykorzystane – a dzięki temu pokazanie, że „opłaciło się” wypowiedzieć w ankiecie. Ponadto, ważne jest w partycypacji publicznej wypracowanie kanałów przepływu informacji, nauczenie ludzi, w jaki sposób zapraszamy
i informujemy oraz przekazywanie informacji zwrotnej samą drogą.
Fakt dotarcia uczniów do tak wielu mieszkańców i zebrania od nich opinii był niewątpliwie dużą wartością. Wyzwaniem jest wykorzystanie tych danych przez samorządy lokalne. Zastosowane mapowanie pozwoliło na zebranie ciekawych i nowych informacji o terenie, które mogą ostać wykorzystane w bieżących działaniach instytucji (np. LP, RDOŚ), czy samorządów.
Konferencja wieńczyła projekt „Wspólne Zarządzanie Przyrodą – partycypacyjne mapowanie terenów chronionych” realizowany przez Stowarzyszenie Centrum Rozwiązań Systemowych, w partnerstwie z Regionalną Dyrekcją Ochrony Środowiska w Krakowie, współfinansowany przez Fundację Batorego w ramach programu Obywatele dla Demokracji z Funduszy EOG. Głównym celem projektu było usprawnienie uczestnictwa lokalnych społeczności w zarządzaniu obszarem Natura 2000 Dolinki Jurajskie. Cel ten przez ostatni rok był realizowany na obszarze czterech gmin Krzeszowice, Jerzmanowice-Przeginia, Wielka Wieś i Zabierzów, poprzez prowadzenie procesu dialogu z wykorzystaniem techniki mapowania partycypacyjnego.